Dit jaar zal veel aandacht besteed worden aan het Tienpuntenplan: klimaatvriendelijk tuinieren.
Elke maand willen we in onze nieuwsbrief één van de onderwerpen behandelen. We weten dat er
veel tuinkennis is bij de leden van onze afdeling. Wil je deze kennis delen? Schrijf dan een stukje voor
de nieuwsbrief over één van de punten van het Tienpuntenplan. Kijk bij
groei.nl/actueel/nieuws/klimaatvriendelijk-tuinieren voor de onderwerpen.
We trappen af met nummer één. De bodem is de basis.
Op 9 april is er een lezing die speciaal over dit onderwerp gaat. Op de website van Groei.nl is ook veel
informatie te vinden. groei.nl/tuin/tuinonderhoud/bemesting-en-bodem/de-bodem-is-de-
basis
Waarom is de bodem de basis ? Het is niet alleen de basis voor de wortels van de planten maar ook
een voedingsbron. Planten groeien door het opnemen van CO 2 uit de lucht en zetten deze met
behulp van chlorofyl en zonlicht om in cellulose. Samen met water geeft dit de stevigheid aan de
planten. Maar zon en CO 2 uit de lucht is niet voldoende om planten te doen groeien. Planten
bevatten namelijk veel stikstof maar ook magnesium, kalium en fosfor. De wortels zorgen ervoor dat
water en andere voedingsstoffen door de plant worden opgenomen.
De basis voedingsstoffen voor planten zijn CO 2 , water, stikstof, fosfor, kalium en magnesium.
 Stikstof (N): bevordert de groei van stengels en blad.
 Fosfor (P): zorgt voor de wortelontwikkeling en energie.
 Kalium (K): bevordert de sapstroom door de hele plant en zorgt voor stevigheid.
 Magnesium (Mg): zorgt voor aanmaak van bladgroen en zet licht om in energie.
 CO 2 komt uit de lucht en wordt door de plant omgezet in cellulose.
Al deze stoffen zitten in onze planten en als we plantenresten composteren of in de tuin als mulch
laten liggen dan komen ze weer terug in de bodem. Bodemdieren als regenwormen en pissebedden
maar ook schimmels en bacteriën zorgen ervoor dat deze planten worden afgebroken en de
voedingsstoffen vrij komen zodat deze weer door de planten opgenomen kunnen worden.
De laatste jaren word steeds meer bekend hoe belangrijk schimmels in de bodem zijn. Planten
kunnen zich niet verplaatsen dus moeten de voedingsstoffen bij hun wortels komen. Schimmels
kunnen hele netwerken in de bodem vormen en daarmee voedingsstoffen naar de wortels van
planten verplaatsen. In ruil voor deze “dienst” krijgen schimmels energie, koolstof en zuurstof van de
planten.
Het is dus belangrijk goed voor de bodem te zorgen zodat wortels kunnen groeien, er voldoende
bodemdieren zijn en schimmels een netwerk kunnen vormen.
Het IVN heeft samen met “Onder het maaiveld” onder-het-maaiveld.nl/over-ons een flyer
gemaakt waarmee je met eenvoudige testjes de kwaliteit van de bodem in je tuin kan bepalen. Deze
flyer is te downloaden op
www.ivn.nl/app/uploads/sites/228/2022/11/ohm_tuinbodemcheck_folder_bladerbaar_juli_
2022.pdf. De testjes in deze flyer onderzoeken de waterdoorlaatbaarheid en welke bodemdieren,
schimmels en bacteriën er in de grond zitten. Leuke testjes om met de (klein) kinderen te doen. Met
deze testjes weet je al wat over de kwaliteit van de bodem in de tuin.

Kun je de kwaliteit van je bodem ook verbeteren en hoe dan ?
Een van de eerste testen uit de flyer is het bepalen van de waterdoorlaatbaarheid. Zoals we weten
bestaat de grond op Walcheren hoofdzakelijk uit zeeklei die slecht doorlatend is. Maar ook op
Walcheren zijn er verschillen. Ikzelf tuinier op twee plaatsen. Ik heb een volkstuin op een oude
kreekrug en een siertuin bij huis die voor een groot deel bestaat uit zware zeeklei. Er is een wereld
van verschil tussen de grond van beide tuinen. De bodem op de kreekrug is een mengsel van leem en
zand. Deze grond is goed te bewerken, draineert beter en warmt in het voorjaar sneller op. Ideaal
voor een groentetuin. De siertuin op zeeklei is erg nat, verdicht snel en draineert niet. In de klei
hebben wortels veel meer moeite om uit te breiden. Op de kreekrug wil ik het water in de zomer
beter vasthouden en op de zeeklei wil ik de grond luchtiger maken.
In beide gevallen is het toevoegen van organisch materiaal in de vorm van compost, champost en
mest een goede oplossing. Voor een siertuin kies ik eerder voor compost dan voor mest omdat de
hoeveelheid voedingsstoffen, vooral stikstof, in mest veel hoger is dan in compost. Door het
organische materiaal zal de hoeveelheid bodemdieren toenemen. Zij maken de bodem luchtig.
Organisch materiaal houdt water ook beter vast.
Kijk daarom ook eens onder de planten en ontdek een heel nieuwe wereld.
Voor deze bijdrage heb ik gebruik gemaakt van diverse internet bronnen maar ook van het boek
“Leve de bodem” van Anne Marie van Dam en Caroline de Vlaam. Uitgeverij: KNNV. Dit boek geeft
heel veel tips voor een gezonde bodem maar ook tips om je eigen potgrond en stek- en zaaigrond te
maken zonder gebruik van turf.
Daarnaast is de serie boeken van Jeff Lowenfels over de bodem zeer lezenswaardig.
Deze boeken zijn te lenen in de Zeeuwse Bibliotheek
Heb je vragen of opmerkingen naar aanleiding van dit artikel stuur dan een mail naar Christien van
den Bosch. chrvdbosch@zeelandnet.nl